Τις πρώτες μέρες του Σεπτέμβρη ο Ε.Ο.Σ. βρέθηκε στα σκοτεινά τα δάση του Λύγκου.

Με αφετηρία τα “Σμιξώματα” (το σημειο που το αρκουδόρεμα ανταμώνει τον Αώο) περιηγηθήκαμε στη περιοχή μέχρι τις λίμνες Φλέγγες κατασκηνώνοντας στο αρκουδόρεμα αλλά και στα αλπικά λειβάδια του βουνού.

Παρακάτω ακολουθεί ένα αφιέρωμα στη Βάλια Κάλντα οπώς το βρήκαμε από έντυπο τοπικής περιβαλλοντικής…

Ο Δρυμός Πίνδου, είναι ο Δρυμός της ορεινής «Ζεστής Κοιλάδας», της «Βάλια Κάλντα», κατάφυτης με πεύκα και οξυές. Ο Δρυμός ιδρύθηκε το 1966, η συνολική έκτασή του φτάνει τα 7.000 εκτάρια από τα οποία τα 3.300 αποτελούν τον πυρήνα και τα υπόλοιπα την περιφερειακή ζώνη του Δρυμού.

Περιφερειακά του Δρυμού βρίσκονται τα χωριά: Βωβούσα, Περιβόλι, Κρανιά, Μηλιά, Φλαμπουράρι, Γρεβενήτι και η κωμόπολη του Μετσόβου ενώ μέσα στο Δρυμό δεν βρίσκεται κανένας οικισμός.

Κρυστάλλινα τα νερά των ποταμών του Δρυμού του Αώου και του ορμητικού παραποτάμου του, του Αρκουδορέματος. Περικυκλώνονται από τα ψηλά και απόκρημνα βουνά του ορεινού συμπλέγματος του Λύγκου με κορφές πάνω από 2000 μέτρα: Αυγό (2177 μ.), Πυροστιά (1967 μ.), Κακοπλεύρι (ή Μηλιά, 2160 μ.), Φλέγγα (2159 μ.), Τρία σύνορα (2050 μ.), Αυτιά (2082 μ.), Καπετάν Κληδή (2036 μ.), Σαλατούρα (2019 μ.), και Δίκορφο (1977 μ.).

Στα χαμηλά και μέσα υψόμετρα του Δρυμού (1000μ.- 1600μ.), απλώνονται εκτεταμένα δάση μαυρόπευκου (Pinus nigra) και οξυάς (Fagus sylvatica). Στα μεγαλύτερα υψόμετρα (1600μ.- 1900μ.), φυτρώνει μόνο ένα είδος ανθεκτικού στο ψύχος κωνοφόρου το ρόμπολο (Pinus leucodermis) που από μόνο του θα μπορούσε να θεωρηθεί ένα ζωντανό μνημείο της φύσης. Στα μεγάλα υψόμετρα (1900μ.- 2177μ.), πάνω από το ανώτερο υψομετρικό όριο του δάσους και στα ξέφωτα του εκτείνονται αλπικά λιβάδια, αποτελούμενα μόνο από πόες και μερικά είδη θάμνων. Χαρακτηριστικό του Δρυμού η παρουσία πολλών μικρών ρεμάτων και ύπαρξη πολλών μικρών λιμνών – οι μεγαλύτερες από αυτές είναι ο Λάκκος στο Αυγό στα 1600μ. και οι δύο λίμνες της Φλέγγας στα 1950μ.

Στη Βαλια Κάλντα βρίσκουν καταφύγιο σπάνια μεγάλα θηλαστικά: η αρκούδα (Ursus arctos) ο αγριόγατος (Felis sylvestris), ο λύγκας (Lynx lynx), το ζαρκάδι (Capreolus capreolus) και αγριόγιδο (Rupicapra rupicapra), ενώ στα πεντακάθαρα ποτάμια του Δρυμού, ζει ένα υδρόβιο θηλαστικό – η βίδρα (Lutra lutra). Οι νυχτερίδες (Chiroptera), τα πιο εξελιγμένα πετούμενα θηλαστικά, σηματοδοτούν την νυχτερινή ζωή του δάσους. Έως σήμερα μας είναι γνωστά 5 είδη χειροπτέρων που ζουν στο Δρυμό, με πιο χαρακτηριστικό το νυκτοβάτης (Nyctalys noctula).

Στα σκοτεινα δάση του Λύγκου βρισκονται 10 σπάνια είδη, εκ των οποίων ο σπάνιος βασιλαετός (Aquilla heliaca), ο χρυσαετός (Aquilla chrysaetos), το σαίνι (Accipiter brevipes) και ο χρυσογέρακας (Falco biarmicus). Συνολικά περισσότερα από 70 είδη πουλιών είναι γνωστό πως ζουν σήμερα στο Δρυμό της Πίνδου. Από τα σπάνια πουλιά είναι η χιονάδα (Eremophilla alpestris), πουλί των αλπικών λιβαδιών και ο διπλοκεφαλάς (Lanius excubitor) που έρχεται κάθε καλοκαίρι από την Αφρική. Τα εκτεταμένα και ώριμα δάση του Δρυμού φιλοξενούν 8 είδη δρυοκολαπτών: το λευκονώτη (Dendrocopus leucotos), τη μεσοτσικλιτάρα (Dendrocopus medius), τη νανοτσικλιτάρα (Dendrocopus minor) και τη μαυροτσικλιτάρα (Dryocopus martius).

Στο υγρό κλίμα του Δρυμού επιβιώνουν δέκα είδη ερπετών. Ανάμεσά τους το ασινόφιδο (Coronella austriaca), η σαίτα (Coluber austriaca) και το λιμνόφιδο (Natrix tessellata).

Τα άφθονα νερά των ρεμάτων, λιμνών και πηγών σφείζουναπό αμφίβια ζωή (7 είδη). Ο αλπικός τρίτωνας (Triturus alpestris), που μοιάζει με μικρό δράκο, ζει στις ορεινές λίμνες του δρυμού, με πιο χαρακτηριστικές τις δύο λίμνες της Φλέγγας στα 1950 μ. υψόμετρο. Το καλοκαίρι ο επισκέπτης αναγνωρίζει εύκολα τη βομβίνη (Bombina variegata), τον ελληνικό βάτραχο (Rana graeca), το χωματόφρυνο (Bufo bufo), τον πρασινόφρυνο (Bufo viridis) και τη σαλαμάντρα (Salamandra salamandra). Στα μεγάλα ρέματα του Δρυμού ζει η πέστροφα (Salmo trutta fario). Στα χαμηλότερα σημεία του Δρυμού απαντώνται και άλλα είδη ψαριών όπως ο Κέφαλος των γλυκών νερών (Leusiscus cephalus) και το συρτάρι (Chondrostoma nasus).

Η χλωρίδα του Δρυμού είναι σπάνια με μεγάλο βαθμό ενδημισμού. Συνολικά έχουν καταγραφεί 415 φυτικά είδη. Η Κενταύρεια των ορέων των βλάχων (Centaurea vlachorum) δεν συναντάται πουθενά σ΄όλον τον κόσμο παρά μόνο στον Δρυμό. Άλλα είδη του Δρυμού είναι ενδημικά της κεντρικής και βορειοδυτικής Ελλάδας, όπως η σολδανέλα της Πίνδου (Soldanella pindicola), η σιλένε της Πίνδου (Silene pindicola), η φριτιλλάρια η ηπειρωτική (Fritillaria epirotica) κά. Ο Δρυμός φιλοξενεί ακόμη κι άλλα φυτά που είναι ευρύτερα ενδημικά. Είτε είδη που απαντώνται μόνο στην Ελλάδα και στην Αλβανία, όπως η λαδανιά η αλβανική (Cistus albanicus), η βιόλα η αλβανική (Viola albanica), ο θύμος ο τευκριοειδής (Thymus teucrioides), ο δύανθος ο αιματοκαλυκοειδής (Dianthus haematocalyx ssp. pindicola), το λείριο το αλβανικό (Lillium albanicum) κά. Είτε είδη που είναι ενδημικά των Βαλκανίων γενικότερα, όπως o δύανθος ο δελτοειδής (Dianthus deltoides ssp. degenii), η μινουάρτια του Μπαλτατσί (Minuartia baldacii), το ρόμπολο (Pinus leucodermis) και το άλλιο (Allium breviradum). Σπάνια είδη του Ε.Δ. Πίνδου, τυπικά των οφειολιθικών πετρωμάτων, είναι η βορμουελέρα του Μπαλτατσί (Bormuellera baldacii), η βορμουελέρα της Τύμφης (Bormuellera tymphaea), ο λεπτόπλαξ ο κρασπεδοειδής (Leptoplax emarginata), η καμπανούλα του Χώκινς (Campanula hawkinsiana), η βιόλα (Viola dukadjinica), η σιλένε της Πίνδου (Silene pindicola).

Ορειβατικές και άλλες διαδρομές

ΚΑΤΑΦΥΓΙΟ ΒΩΒΟΥΣΑΣ – ΠΥΡΗΝΑΣ ΔΡΥΜΟΥ ΒΑΛΙΑ ΚΑΛΝΤΑ

Η διαδρομή του είναι τμήμα του διεθνούς μονοπατιού Ε6 σηματοδοτημένη με τετράγωνη πινακίδα λευκού χρώματος που στο εσωτερικό της έχει κίτρινο ρόμβο, σε μαύρο τριγωνικό πλαίσιο, με τον κωδικό Ε6. Αποτελεί το κύριο μονοπάτι που διασχίζει το Δρυμό. Το κομμάτι από τη Βωβούσα έως τη Μηλιά έχει μήκος 23 χλμ, διέρχεται από υψόμετρα 1000 μ. στην αρχή, 1700 μ. στο μέσον και 1140 μ. στο τέλος. Η πορεία διαρκεί 12 ώρες. Από το «ΚΑΤΑΦΥΓΙΟ ΒΑΛΙΑ ΚΑΛΝΤΑ» μέχρι και τον πυρήνα του Εθνικού Δρυμού η πορεία διαρκεί 4 ώρες.

Συνάντηση Αώου και Αρκουδορέματος (Σμιξώματα) – Φράγμα πηγών Αώου

Το μονοπάτι P5 αρχίζει από το σημείο που ενώνεται ο ποταμός Αώος με το Αρκουδόρεμα στα δυτικά όρια του Δρυμού. Έχει μήκος 12 χλμ και οι υψομετρικές διακυμάνσεις κυμαίνονται από 1000 έως 1350 μέτρα και καταλήγει σε 4 ώρες συνολικά στο φράγμα «πηγών Αώου». Δια μέσω αυτού του μονοπατιού (ημιονική οδός) επικοινωνούσε παλιότερα η Βωβούσα με το Μέτσοβο

Λίμνη Μετσόβου – Ορειβατικό Καταφύγιο Μαυροβουνίου – Φλέγκα – Ε6 – Αρκουδόρεμα – Καταφύγιο Βωβούσας

Το μονοπάτι αρχίζει από τον δασόδρομο που οδηγεί στο καταφύγιο Μαυροβουνίου. Ο δασόδρομος ξεκινάει από τον περιφερειακό δρόμο της λίμνης Πηγών Αώου. Από την αρχή του δασόδρομου μέχρι το καταφύγιο η πορεία διαρκεί 1 ώρα. Από εκεί ακολουθούμε την σήμανση Ρ1 φτάνοντας στην κορυφή της Φλέγκας σε 1,5 ώρες πορείας. Κατεβαίνουμε στις λίμνες της Φλέγκας και από εκεί ακολουθούμε ανηφορική και δυτική κατεύθυνση έως το μονοπάτι Ρ6 που κατεβαίνει στο Αρκουδόρεμα. Από εκεί ακολουθούμε το μονοπάτι Ε6 σε δυτική κατεύθυνση και φτάνουνε στην περιοχή Σμιξώματα (συνάντηση Αώου – Αρκουδορέματος) σε 4 ώρες. Περνώντας τον ποταμό ακολουθούμε τον δασόδρομο έχοντας στα δεξιά μας το ποτάμι και μετά από μισή ώρα φτάνουνε στο καταφύγιο.

Μηλιά – Σαλατούρα Μηλιάς – Φλέγγα – Ε6 – Αρκουδόρεμα – Καταφύγιο Βωβούσας

Από τη Μηλιά το μονοπάτι ανηφορίζει ακολουθώντας την πορεία του διεθνούς μονοπατιού Ε6 έως το διάσελο «Σαλατούρα» όπου και η νοτιοανατολική είσοδος του Δρυμού. Από εκεί κατευθύνεται νοτιοδυτικά προς το Μαυροβούνι ακολουθώντας τη σήμανση Ρ7, περνά δυτικά από την κορυφή «Τρία σύνορα» και ακολουθεί δυτική πλέον κατεύθυνση διασχίζοντας όλο το Μαυροβούνι έως ότου συναντήσει το μονοπάτι Ρ1 περάσει την κορυφή Φλέγκα (2159 μ.) και καταλήξει στην κορυφή Αυτιά (2081μ). Η διαδρομή έχει μήκος 15 χλμ, περνά από τον πυρήνα του Δρυμού και μέχρι την κορυφή διαρκεί περίπου 5 ώρες. Λίγο πριν την κορυφή Αυτιά ακολουθώντας βορινή κατηφορική κατεύθυνση φτάνουμε στο Αρκουδόρεμα και ακολουθούμε την πιο πάνω διαδρομή.

Βωβούσα – Αυγό

Το μονοπάτι ξεκινά από τη Βωβούσα, ακολουθεί ανηφορική ανατολική πορεία έως τη βρύση Τόσκα από όπου κατευθύνεται νότια έως την κορυφή Αυγό όπου βρίσκεται το εγκαταλειμένο πυροφυλάκιο. Έχει μήκος 6 χλμ και διάρκεια 3,5 ωρών περίπου. Η αφετηρία βρίσκεται στα 1000 μ. και το τέρμα (κορυφή Αυγό) στα 2177 μ. Η διαδρομή δεν είναι σηματοδοτημένη.

Καταφύγιο – Βωβούσα – Δίστρατο – Βασιλίτσα

Η διαδρομή αρχίζει από το καταφύγιο Βωβούσας ακολουθεί για 45 λεπτά τον δρόμο έως το χωριό όπου αρχίζει η σηματοδότηση του μονοπατιού με τετράγωνη κόκκινη πινακίδα σε κίτρινο πλαίσιο. Από εκεί ακολουθεί για 1500 μέτρα τον χωματόδρομο προς Περιβόλι όπου τον εγκαταλείπει και ακολουθεί αριστερά δασικό δρόμο για 2.500 μ. περίπου. Ακολουθώντας την σηματοδότηση Ε6 κατεβαίνεις μέχρι το ρέμα Καταρράκτης. Ο δασόδρομος που συναντάμε μετά το ρέμα περνάει από τη θέση «Παλιομονάστηρο» και καταλήγει σε αδιέξοδο. Πεντακόσια μέτρα πριν το αδιέξοδο στρίβεις αριστερά σε μονοπάτι που σε οδηγεί στο ρέμα «Στάθη», και μετά το ρέμα ακολουθείς το μονοπάτι που σε οδηγεί στο Δίστρατο. Μετά το Δίστρατο ακολουθώντας τη σηματοδότηση φτάνεις Βασιλίτσα σε τρείς ώρες. Η διαδρομή διαρκεί 8 ώρες και πρέπει να ακολουθείς τη σηματοδότηση για να μην μπερδευτείς σε διακλαδωμένους δασόδρομους.

ΑΛΛΕΣ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ

• Καταφύγιο Βωβούσας – Μόρφα – Κουκουρούντζος – Γυφτόκαμπος (8 ώρες)
• Καταφύγιο Βωβούσας – Μόρφα – Λάϊστα (5ώρες)